6 Cách Phòng Cúm Cho Bà Bầu Hiệu Quả Trong Mùa Dịch

Mang thai là giai đoạn cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi, trong đó hệ miễn dịch suy giảm tự nhiên để nuôi dưỡng thai nhi. Vì vậy, bà bầu dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là cúm. Bệnh cúm tưởng chừng đơn giản nhưng đối với thai phụ, nó có thể gây ra các nguy cơ như sốt cao, viêm phổi, sinh non hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của bé nếu không xử lý kịp thời.

Tin vui là phần lớn các trường hợp cúm có thể phòng ngừa hiệu quả bằng những biện pháp khoa học, an toàn và hoàn toàn phù hợp với phụ nữ mang thai. Bài viết dưới đây tổng hợp 6 cách phòng cúm cho bà bầu hiệu quả nhất trong mùa dịch, giúp mẹ bảo vệ bản thân và thai nhi ngay từ hôm nay.

Tìm hiểu những cách phòng ngừa cúm cho bà bầu trong mùa dịch

1. Vì sao bà bầu dễ mắc cúm trong mùa dịch?

Khi mang thai, hệ miễn dịch của phụ nữ có sự điều chỉnh để tránh tình trạng cơ thể “đào thải” thai nhi. Điều này khiến bà bầu trở nên nhạy cảm hơn với các virus đường hô hấp, trong đó có cúm A, cúm B và cúm mùa.

Các yếu tố làm mẹ bầu dễ mắc cúm:

• Miễn dịch suy giảm

• Thay đổi hormone, khiến cơ thể mệt mỏi và nhạy cảm

• Nhu cầu oxy tăng cao, khiến mẹ thở nhanh và dễ hít phải mầm bệnh

• Sinh hoạt gần nhiều người, dễ tiếp xúc nguồn lây

• Mùa lạnh – thời điểm virus phát triển mạnh

Khi mắc cúm, bà bầu có thể bị sốt cao, ho nặng, mệt mỏi kéo dài. Sốt cao kéo dài trong 3 tháng đầu có nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển não và cột sống của thai nhi. Do đó, phòng cúm là việc quan trọng hàng đầu trong thai kỳ.

2. Dấu hiệu nhận biết cúm ở bà bầu

Không phải lúc nào các triệu chứng cúm cũng điển hình. Một số mẹ nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc dị ứng. Dưới đây là các dấu hiệu giúp phân biệt:

2.1. Triệu chứng thường gặp:

• Sốt từ 38°C trở lên

• Ho khan hoặc ho có đờm

• Nghẹt mũi, chảy nước mũi

• Mệt lả, uể oải

• Đau nhức cơ

• Khó thở nhẹ

• Viêm họng, rát họng

2.2. Triệu chứng đáng lo:

• Sốt cao không hạ dù đã uống paracetamol

• Khó thở, thở dốc

• Đau tức ngực

• Nôn nhiều không ăn uống được

• Thai máy giảm

• Chóng mặt, lơ mơ

Nhận biết sớm triệu chứng cúm giúp mẹ tránh biến chứng và có hướng xử trí phù hợp.

3. 6 Cách phòng cúm cho bà bầu hiệu quả nhất

Dưới đây là 6 biện pháp an toàn, khoa học và được các chuyên gia khuyến nghị để phòng cúm trong thai kỳ.

3.1. Tiêm vắc xin cúm – Cách phòng cúm hiệu quả hàng đầu

Vì sao mẹ bầu nên tiêm vắc xin cúm?

• Bảo vệ mẹ khỏi các biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp

• Giảm 40–50% nguy cơ phải nhập viện vì cúm

• Kháng thể từ mẹ truyền sang thai nhi, bảo vệ bé trong 6 tháng đầu đời

• Tăng an toàn khi mang thai trong mùa dịch

Thời điểm tiêm phù hợp

• Tiêm trước khi mang thai là tốt nhất.

• Nếu chưa tiêm, có thể tiêm trong mọi giai đoạn của thai kỳ, bao gồm 3 tháng đầu, giữa và cuối.

Vắc xin cúm có an toàn không?

Hoàn toàn an toàn. Vắc xin cúm được WHO và CDC khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ mang thai. Đây là loại vắc xin bất hoạt, không chứa virus sống, không gây bệnh.

3.2. Tránh tiếp xúc nơi đông người và hạn chế nguồn lây

Đây là cách đơn giản nhưng giúp giảm nguy cơ mắc cúm đáng kể.

Hạn chế đến nơi đông đúc khi không cần thiết như:

• Bệnh viện

• Trung tâm thương mại

• Sự kiện đông người

• Không gian kín ít lưu thông khí

Giữ khoảng cách với người có dấu hiệu:

• Ho

• Sổ mũi

• Sốt

• Hắt hơi liên tục

Lợi ích đối với mẹ bầu

• Giảm nguy cơ tiếp xúc giọt bắn

• Giảm nguy cơ nhiễm chéo trong mùa dịch

• Bảo vệ mẹ và thai nhi trong giai đoạn nhạy cảm

3.3. Rửa tay thường xuyên

Virus cúm có thể tồn tại trên nhiều bề mặt vài giờ. Chỉ cần chạm tay lên mũi, mắt hoặc miệng là có thể mắc bệnh.

Mẹ bầu nên rửa tay trong các trường hợp:

• Sau khi đi siêu thị, bệnh viện

• Sau khi chạm vào bề mặt công cộng

• Sau khi ho, hắt hơi

• Trước khi ăn

• Sau khi đi vệ sinh

• Sau khi chăm sóc trẻ nhỏ

Các cách rửa tay an toàn:

• Rửa tay bằng xà phòng trong ít nhất 20 giây

• Dùng dung dịch rửa tay khô nồng độ cồn ≥ 60% khi không có xà phòng

• Hạn chế đưa tay lên mặt khi chưa rửa sạch

Rửa tay thường xuyên – thói quen nhỏ nhưng hiệu quả lớn

3.4. Tăng cường hệ miễn dịch bằng chế độ ăn uống khoa học

Một trong những cách phòng cúm tốt nhất là giúp cơ thể đủ sức đề kháng.

Thực phẩm tốt cho mẹ bầu chống cúm:

• Cam, chanh, kiwi, ổi (giàu vitamin C)

• Cá hồi, cá thu, trứng, sữa (giàu vitamin D)

• Thịt nạc, hải sản (bổ sung kẽm – hỗ trợ miễn dịch)

• Rau xanh đậm, củ quả giàu carotene

• Sữa chua giúp tăng vi khuẩn có lợi

Dưỡng chất quan trọng để phòng cúm:

• Vitamin C: tăng sức đề kháng

• Vitamin D: giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp

• Kẽm: giúp cơ thể chống lại virus

• Omega-3: giảm viêm, tốt cho thai nhi

Lưu ý khi bổ sung:

• Ưu tiên thực phẩm tự nhiên

• Chỉ dùng thực phẩm chức năng khi có bác sĩ hướng dẫn

• Tránh đồ ăn sống hoặc tái để giảm nguy cơ nhiễm trùng

3.5. Giữ môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng

Virus cúm phát triển mạnh trong môi trường ẩm, kín và ít lưu thông không khí. Vì vậy, vệ sinh là biện pháp bảo vệ không thể bỏ qua.

Những việc mẹ bầu nên làm:

• Mở cửa nhà thông gió tối thiểu 2 lần/ngày

• Dùng máy lọc không khí nếu sống trong không gian kín

• Giặt ga giường, gối, chăn thường xuyên

• Lau dọn nhà bằng dung dịch sát khuẩn ít nhất 2–3 lần/tuần

• Không dùng chung khăn mặt, đồ cá nhân

Vệ sinh bề mặt dễ nhiễm virus:

• Điện thoại

• Tay nắm cửa

• Bàn làm việc

• Bàn phím máy tính

• Remote TV

Sự sạch sẽ không chỉ giúp giảm nguy cơ cúm mà còn hạn chế các bệnh hô hấp khác.

3.6. Đeo khẩu trang đúng cách khi ra ngoài

Khẩu trang không chỉ chống bụi mà còn là lớp bảo vệ hiệu quả trước nhiều mầm bệnh, đặc biệt là virus cúm.

Khi nào mẹ bầu cần đeo khẩu trang?

• Nơi đông người

• Phòng khám – bệnh viện

• Khi tiếp xúc người nghi mắc cúm

• Khi chăm sóc trẻ nhỏ bị bệnh

Chọn khẩu trang phù hợp:

• Khẩu trang y tế 3 lớp

• Khẩu trang vải dày 2–3 lớp

• Khẩu trang đạt chuẩn lọc bụi mịn

Đeo khẩu trang sao cho đúng:

• Che kín mũi – miệng

• Không chạm vào mặt ngoài khẩu trang

• Thay khẩu trang sau 4–6 giờ

• Giặt khẩu trang vải hằng ngày

Hãy đeo khẩu trang đúng cách khi ra những nơi công cộng

4. Bà bầu có nên tự uống thuốc phòng cúm không?

Nhiều mẹ bầu lo lắng nên tự mua thuốc kháng virus hoặc thuốc cảm cúm uống hằng ngày để phòng bệnh. Tuy nhiên, đây là điều tuyệt đối không nên làm.

Lý do:

• Thuốc kháng virus chỉ hiệu quả khi dùng đúng thời điểm mắc bệnh

• Dùng sai có thể gây kháng thuốc

• Các thuốc cảm cúm chứa hoạt chất chống chỉ định trong thai kỳ (pseudoephedrine, ibuprofen…)

• Nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi

Chỉ được dùng thuốc khi:

• Có chỉ định từ bác sĩ sản khoa hoặc bác sĩ hô hấp

• Dùng đúng liều, đúng thời gian

• Không tự ý tăng liều hoặc đổi thuốc

5. Làm gì khi bà bầu có dấu hiệu mắc cúm?

Nếu dù đã phòng ngừa nhưng mẹ vẫn có dấu hiệu cúm, hãy xử lý như sau để tránh biến chứng:

5.1 Nghỉ ngơi và uống đủ nước

Giúp cơ thể phục hồi và giảm nguy cơ mất nước khi sốt.

5.2 Hạ sốt bằng paracetamol theo liều khuyến cáo

Paracetamol là thuốc an toàn nhất cho phụ nữ mang thai khi cần hạ sốt.

5.3 Đeo khẩu trang để tránh lây cho người thân

5.4 Báo ngay cho bác sĩ nếu có các triệu chứng:

• Sốt cao không hạ > 38,5°C trong 24 giờ

• Khó thở hoặc đau ngực

• Ho nhiều hơn vào ngày thứ 3–4

• Thai máy giảm

• Nôn ói dữ dội

• Các triệu chứng không cải thiện sau 48 giờ

5.5 Tuyệt đối tránh:

• Tự mua thuốc cảm cúm

• Tự giảm liều hoặc bỏ thuốc hạ sốt

• Dùng tinh dầu xông quá mạnh

• Dùng rượu gừng xoa người (có thể gây kích ứng)

Mẹ bầu cần tránh tự dùng thuốc chữa cảm cúm tại nhà

6. Những sai lầm khiến bà bầu dễ mắc cúm hơn

Nhiều thói quen tưởng chừng vô hại nhưng lại khiến nguy cơ mắc cúm tăng cao:

• Nghĩ rằng “cảm lạnh không đáng ngại”

• Tắt quạt – đóng kín phòng

• Dùng lại khẩu trang nhiều lần

• Ngủ quá ít

• Ăn kiêng khắt khe làm giảm sức đề kháng

• Ở gần người đang ho, sốt, sổ mũi mà không đeo khẩu trang

Nhận diện và thay đổi những thói quen này giúp mẹ tránh được rất nhiều bệnh hô hấp.

7. Câu hỏi thường gặp

7.1. Bà bầu có thể sử dụng máy xông mũi, máy xông tinh dầu để phòng cúm không?

Có thể, nhưng chỉ nên dùng tinh dầu dịu nhẹ như bạc hà, tràm, lavender và với nồng độ thấp. Không nên xông quá lâu hoặc quá nóng vì có thể gây kích ứng đường thở. Mẹ nên tham khảo bác sĩ trước khi dùng nếu đang mang thai 3 tháng đầu.

7.2. Đi du lịch trong mùa cúm có làm tăng nguy cơ mắc cúm ở bà bầu không?

Có. Khi di chuyển bằng máy bay, tàu xe hoặc đến nơi đông người, mẹ bầu có nguy cơ tiếp xúc virus cao hơn. Nếu bắt buộc phải đi, nên đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và chuẩn bị dung dịch sát khuẩn cá nhân.

7.3. Bà bầu ngủ phòng máy lạnh có làm tăng nguy cơ bị cúm không?

Không trực tiếp gây cúm, nhưng phòng lạnh khiến niêm mạc mũi khô, giảm khả năng cản virus. Mẹ nên chỉnh nhiệt độ từ 26–28°C, dùng máy tạo ẩm khi cần và tránh hướng gió thổi trực tiếp vào mặt.

7.4. Trẻ nhỏ trong nhà bị cúm có làm mẹ bầu dễ nhiễm hơn không?

Có. Trẻ nhỏ thường là nguồn lây mạnh vì ho, hắt hơi nhiều và chưa biết che miệng. Mẹ bầu cần hạn chế tiếp xúc gần, đeo khẩu trang và vệ sinh tay sau khi chăm sóc trẻ. Có thể nhờ người trong nhà hỗ trợ trong vài ngày đầu trẻ bị bệnh.

7.5. Có nên dùng các loại nước súc miệng sát khuẩn để phòng cúm khi mang thai?

Có thể dùng nước súc miệng không chứa cồn và an toàn cho thai kỳ. Tuy nhiên, súc miệng chỉ giúp giảm vi khuẩn vùng họng, không thể thay thế các biện pháp phòng cúm khác như tiêm vắc xin hoặc rửa tay đúng cách.

Tổng kết

Cúm là bệnh hô hấp phổ biến nhưng có thể gây nguy hiểm cho mẹ bầu nếu không phòng ngừa đúng cách. Việc thực hiện 6 biện pháp phòng cúm hiệu quả cho bà bầu – gồm tiêm vắc xin cúm, rửa tay thường xuyên, tránh nơi đông người, đeo khẩu trang, tăng cường miễn dịch và giữ nhà cửa sạch sẽ – sẽ giúp mẹ giảm tối đa nguy cơ mắc bệnh.

Chăm sóc sức khỏe thai kỳ đòi hỏi sự chủ động và khoa học. Mẹ càng hiểu rõ về nguy cơ thì càng dễ bảo vệ bản thân và em bé.