Đa Nang Buồng Trứng Nên Ăn Gì Và Kiêng Gì Để Cải Thiện Tình Trạng Hiệu Quả?

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS – Polycystic Ovary Syndrome) là một trong những rối loạn nội tiết phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, khả năng sinh sản mà còn làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường type 2 và bệnh tim mạch.

Một trong những yếu tố quan trọng giúp kiểm soát PCOS hiệu quả nhất chính là chế độ ăn uống. Bởi lẽ, thực phẩm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến mức insulin, cân nặng, và sự cân bằng hormone trong cơ thể.

Vậy người bị đa nang buồng trứng nên ăn gì và kiêng gì để cải thiện tình trạng tự nhiên, hỗ trợ điều hòa nội tiết và tăng khả năng mang thai? Cùng tìm hiểu chi tiết dưới đây – bài viết có sự tổng hợp dựa trên khuyến nghị từ các chuyên gia dinh dưỡng và hiệp hội sản phụ khoa quốc tế.

Tìm hiểu đa nang buồng trứng nên kiêng gì và ăn gì?

1. Hiểu đúng về hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Trước khi xây dựng chế độ ăn, bạn cần hiểu rõ PCOS ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào.

PCOS là tình trạng buồng trứng sản xuất quá nhiều hormone androgen (hormone nam giới), dẫn đến rối loạn phóng noãn, kinh nguyệt thưa hoặc vô kinh, và khó thụ thai.

Đồng thời, khoảng 70% phụ nữ bị PCOS cũng gặp kháng insulin – tình trạng cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến tăng đường huyết và tích tụ mỡ thừa. Chính vì vậy, ăn uống đúng cách để kiểm soát insulin là chìa khóa quan trọng trong điều trị.

2. Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bị buồng trứng đa nang

Dưới đây là ba nguyên tắc nền tảng được chuyên gia khuyến nghị:

• Ưu tiên thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp: Giúp kiểm soát đường huyết, giảm đề kháng insulin – nguyên nhân chính gây rối loạn nội tiết ở phụ nữ PCOS. Nên chọn ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang, rau xanh, trái cây ít ngọt như táo, bưởi, cam.

• Bổ sung chất béo lành mạnh: Chất béo tốt giúp cân bằng hormone và hỗ trợ rụng trứng. Nguồn tốt gồm cá hồi, quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia...).

• Tăng cường protein chất lượng cao: Protein giúp ổn định đường huyết và giảm cảm giác thèm ăn. Lựa chọn tốt gồm thịt nạc, trứng, đậu phụ, sữa chua Hy Lạp hoặc whey protein không đường.

• Ăn nhiều chất xơ: Chất xơ giúp giảm hấp thu đường và cải thiện hệ tiêu hóa. Nên tăng cường rau xanh, yến mạch, hạt lanh, đậu lăng, và các loại quả mọng.

Không nên nhịn ăn quá mức hoặc ăn kiêng cực đoan, vì có thể làm rối loạn hormone nặng hơn.

3. Đa nang buồng trứng nên ăn gì?

3.1. Nhóm thực phẩm giàu chất xơ – giúp kiểm soát insulin

Chất xơ làm chậm hấp thu đường và giúp ổn định đường huyết sau bữa ăn. Một số thực phẩm nên bổ sung hằng ngày gồm:

• Rau lá xanh: rau chân vịt, cải bó xôi, cải kale, bông cải xanh.

• Ngũ cốc nguyên cám: yến mạch, gạo lứt, lúa mạch, diêm mạch (quinoa).

• Trái cây ít đường: táo, lê, kiwi, dâu tây, bưởi.

• Các loại đậu: đậu lăng, đậu xanh, đậu nành nguyên hạt.

Các loại rau củ giàu chất xơ không chỉ giúp no lâu mà còn giảm hấp thu chất béo và cải thiện tiêu hóa.

3.2. Thực phẩm giàu protein nạc – cân bằng năng lượng và hormone

Protein là “nguyên liệu” giúp ổn định đường huyết và duy trì cơ bắp, đặc biệt quan trọng cho người bị kháng insulin.

Hãy lựa chọn:

• Thịt trắng: ức gà, cá hồi, cá thu, cá ngừ, tôm, trứng.

• Đạm thực vật: đậu phụ, tempeh, đậu lăng, hạt chia, hạt hướng dương.

Các nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn giàu protein – ít carb tinh chế giúp phụ nữ PCOS cải thiện kinh nguyệt và giảm androgen rõ rệt.

3.3. Thực phẩm chứa chất béo tốt – hỗ trợ điều hòa hormone

Không phải chất béo nào cũng xấu! Với PCOS, chất béo lành mạnh giúp giảm viêm, ổn định nội tiết và tăng nhạy cảm insulin.

Ưu tiên các nguồn chất béo tốt:

• Omega-3: có trong cá hồi, cá mòi, cá trích, hạt lanh, hạt chia.

• Chất béo không bão hòa đơn: có trong dầu olive, quả bơ, hạnh nhân, óc chó.

• Trứng – vừa giàu protein vừa cung cấp chất béo tốt.

Một nghiên cứu đăng trên Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism chỉ ra rằng omega-3 giúp giảm nồng độ testosterone và cải thiện rụng trứng ở phụ nữ PCOS.

3.4. Thực phẩm chống viêm – giảm mụn, điều hòa hormone

PCOS có liên quan đến tình trạng viêm mạn tính nhẹ trong cơ thể. Vì vậy, nên bổ sung thực phẩm chống viêm:

• Nghệ (curcumin) – kháng viêm mạnh, giúp điều hòa nội tiết.

• Gừng, tỏi, hành tây – hỗ trợ tuần hoàn máu và giảm viêm tự nhiên.

• Trà xanh – chứa EGCG giúp tăng chuyển hóa và giảm mỡ bụng.

• Trái cây mọng (việt quất, dâu tằm, mâm xôi) – giàu chất chống oxy hóa.

3.5. Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất hỗ trợ PCOS

Một số vi chất được chứng minh có lợi cho phụ nữ PCOS:

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát hội chứng buồng trứng đa nang

Thực phẩm người mắc hội chứng đa nang nên ăn và không nên ăn

4. Người bị buồng trứng đa nang nên kiêng gì?

Chế độ ăn lành mạnh chỉ phát huy tác dụng khi tránh được các thực phẩm “gây rối loạn nội tiết” sau:

4.1. Đường và tinh bột tinh chế

Đây là nhóm thực phẩm “kẻ thù” hàng đầu của người bị PCOS vì gây tăng insulin đột ngột. Cần hạn chế:

• Đường trắng, bánh kẹo, kem, nước ngọt có gas.

• Tinh bột tinh chế: bánh mì trắng, cơm trắng, mì ống, bún, phở.

Thay vào đó, sử dụng gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám để ổn định năng lượng.

4.2. Thức ăn nhanh và chất béo bão hòa

Đồ chiên rán, thịt đỏ mỡ, bơ thực vật… chứa trans fat và chất béo bão hòa gây viêm và tăng androgen. Tránh xa:

• Gà rán, khoai tây chiên, xúc xích, lạp xưởng.

• Thực phẩm đóng hộp, đồ ăn sẵn.

Những món này có thể khiến mụn nặng hơn, rối loạn kinh nguyệt và tăng cân nhanh.

4.3. Sữa và chế phẩm từ sữa (đối với người nhạy cảm)

Một số nghiên cứu cho thấy sữa bò có thể làm tăng mức IGF-1 (yếu tố tăng trưởng giống insulin), khiến mức androgen tăng. Nếu sau khi uống sữa bạn thấy mụn nhiều, đầy bụng hoặc rối loạn tiêu hóa, hãy:

• Chuyển sang sữa không lactose, sữa hạt (hạnh nhân, đậu nành, yến mạch).

• Duy trì bổ sung canxi và vitamin D từ nguồn khác.

4.4. Đồ uống có cồn và caffeine quá mức

Rượu bia, cà phê đặc hoặc nước tăng lực có thể:

• Làm mất cân bằng hormone.

• Tăng đường huyết và stress oxy hóa.

• Giảm chất lượng trứng.

Nên giới hạn 1 ly cà phê nhạt/ngày và tránh rượu bia hoàn toàn nếu đang điều trị PCOS hoặc chuẩn bị mang thai.

4.5. Thực phẩm chế biến sẵn, chứa phụ gia và hóa chất bảo quản

Các loại thực phẩm công nghiệp (xúc xích, snack, mì ăn liền…) thường chứa chất bảo quản, phẩm màu và BPA – những chất có thể rối loạn nội tiết tố nữ. Tốt nhất, nên ăn thực phẩm tươi, tự nấu tại nhà để kiểm soát lượng đường và dầu mỡ.

Nên tránh xa những thực phẩm này

5. Một số lưu ý quan trọng khi áp dụng chế độ ăn cho PCOS

• Ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa sáng.

• Uống đủ nước (2–2,5 lít/ngày) để hỗ trợ thải độc.

• Kết hợp tập thể dục 30 phút/ngày: yoga, đi bộ, bơi lội.

• Ngủ đủ 7–8 tiếng, tránh thức khuya.

• Không tự ý dùng thực phẩm chức năng hormone nếu chưa có chỉ định bác sĩ.

Kết luận: Ăn uống đúng – chìa khóa vàng kiểm soát buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang tuy không thể “chữa khỏi hoàn toàn”, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu bạn thay đổi lối sống và chế độ ăn uống phù hợp.

Chọn thực phẩm giàu chất xơ, protein nạc, chất béo tốt và chống viêm, đồng thời tránh đường, tinh bột tinh chế và đồ ăn nhanh, sẽ giúp:

• Cải thiện rụng trứng.

• Ổn định hormone.

• Tăng khả năng mang thai tự nhiên.

• Giảm các triệu chứng mụn, rậm lông, tăng cân.

Một chế độ ăn đúng không chỉ là cách điều trị mà còn là nền tảng để bạn lấy lại sức khỏe, sự tự tin và khả năng làm mẹ.