Những Sai Lầm Khi Uống Thuốc Tránh Thai Khiến Hiệu Quả Giảm Chỉ Còn 50%

Thuốc tránh thai là một trong những biện pháp ngừa thai phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc chỉ đạt tối đa khi được sử dụng đúng cách. Chỉ cần một vài sai sót nhỏ trong quá trình dùng, tác dụng bảo vệ có thể giảm còn 50%, khiến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn tăng cao.

Vậy đâu là những sai lầm thường gặp khi uống thuốc tránh thai mà nhiều chị em vẫn mắc phải? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây để phòng tránh nhé!

Tìm hiểu những sai lầm khi sử dụng thuốc tránh thai

1. Uống thuốc tránh thai không đều giờ – “thủ phạm” số 1 gây giảm hiệu quả

Một trong những nguyên tắc vàng khi sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày là uống vào cùng một giờ mỗi ngày.

Điều này đặc biệt quan trọng đối với thuốc tránh thai loại chỉ chứa progestin (mini pill), vì hiệu quả ngừa thai phụ thuộc nhiều vào nồng độ hormone ổn định trong máu.

Sai lầm thường gặp:

• Uống thuốc trễ vài giờ hoặc quên hẳn một ngày.

• Uống thất thường, lúc sáng, lúc tối tùy hứng.

• Bỏ uống khi nghĩ “một ngày không sao đâu”.

Hậu quả:

• Nồng độ hormone giảm đột ngột → rụng trứng có thể xảy ra → tăng nguy cơ mang thai.

• Với thuốc chỉ chứa progestin, uống trễ hơn 3 giờ đã làm giảm hiệu quả rõ rệt.

Cách khắc phục:

• Đặt báo thức hoặc dùng app nhắc uống thuốc mỗi ngày.

• Nếu quên uống:

  • Uống ngay khi nhớ ra, kể cả khi phải uống 2 viên trong cùng ngày.

  • Dùng bao cao su trong 7 ngày tiếp theo nếu quên từ 2 viên trở lên.

Thuốc tránh thai nên được sử dụng đúng giờ mỗi ngày

2. Uống thuốc cùng rượu, bia hoặc thuốc khác – vô tình làm mất tác dụng

Rất ít người biết rằng một số loại thuốc và đồ uống có thể làm giảm hấp thu hoặc tăng chuyển hóa hormone tránh thai, khiến thuốc mất tác dụng hoặc hiệu quả giảm mạnh.

Những tác nhân thường bị bỏ qua:

• Rượu, bia: ức chế gan, làm thay đổi chuyển hóa hormone trong thuốc.

• Thuốc kháng sinh (như rifampicin, rifabutin): làm giảm nồng độ estrogen và progestin.

• Thuốc chống động kinh, thuốc an thần (carbamazepine, phenytoin, barbiturat).

• Thảo dược St. John’s Wort (cây ban âu): thường dùng điều trị trầm cảm nhẹ, cũng làm giảm hiệu quả thuốc tránh thai.

Hậu quả:

• Dù vẫn uống thuốc đều, hormone trong máu vẫn không đủ để ức chế rụng trứng → nguy cơ mang thai cao gấp 2–3 lần.

Cách khắc phục:

• Tránh rượu, bia, cà phê mạnh khi đang dùng thuốc tránh thai.

• Nếu phải dùng thuốc điều trị dài ngày, hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn biện pháp tránh thai thay thế (như bao cao su hoặc đặt vòng).

Rượu bia ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc ngừa thai

3. Nhịn ăn, ăn kiêng cực đoan hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài

Hormone trong thuốc tránh thai được hấp thu qua đường tiêu hóa, vì vậy mọi vấn đề liên quan đến tiêu hóa đều có thể ảnh hưởng đến hiệu quả thuốc.

Các tình huống thường gặp:

• Nôn ói trong vòng 2–3 giờ sau khi uống thuốc.

• Tiêu chảy nặng kéo dài trên 24 giờ.

• Ăn kiêng quá mức, thiếu chất béo → giảm hấp thu hormone tan trong chất béo.

Hậu quả:

• Cơ thể không hấp thu đủ thuốc, nồng độ hormone không ổn định → nguy cơ rụng trứng trở lại.

• Với người đang giảm cân, việc kết hợp thuốc tránh thai mà ăn kiêng cực đoan có thể làm rối loạn kinh nguyệt hoặc tăng tác dụng phụ (buồn nôn, chóng mặt, mệt mỏi).

Cách khắc phục:

• Uống thuốc sau bữa ăn nhẹ hoặc vào buổi tối trước khi ngủ để giảm nguy cơ buồn nôn.

• Nếu bị nôn hoặc tiêu chảy sau khi uống, coi như bỏ liều và uống viên khác ngay khi có thể.

• Khi đang trong giai đoạn ăn kiêng, nên đảm bảo có đủ lượng chất béo tốt (như dầu oliu, hạt, bơ) để thuốc được hấp thu tối đa.

Nhịn ăn quá mức ảnh hưởng đến khả năng hấp thu của thuốc tránh thai

4. Dừng thuốc đột ngột mà không có biện pháp thay thế

Nhiều phụ nữ ngừng thuốc giữa chừng do lo tăng cân, sợ vô sinh, hoặc nghĩ “nghỉ vài ngày cho cơ thể nghỉ ngơi”. Thực tế, việc dừng thuốc đột ngột khiến hormone trong cơ thể thay đổi nhanh, làm rụng trứng sớm và dễ thụ thai ngoài ý muốn.

Hậu quả:

• Chu kỳ rụng trứng trở lại ngay sau vài ngày ngừng thuốc.

• Nếu vẫn có quan hệ tình dục trong thời gian đó, nguy cơ mang thai rất cao.

Cách khắc phục:

• Chỉ dừng thuốc khi có kế hoạch tránh thai khác (như đặt vòng, bao cao su, cấy que).

• Nếu muốn ngừng do tác dụng phụ, hãy trao đổi với bác sĩ sản phụ khoa để đổi sang loại phù hợp hơn (liều thấp hơn hoặc loại chỉ chứa progestin).

Dừng thuốc đột ngột gây mất hiệu quả của thuốc tránh thai

5. Sử dụng thuốc tránh thai sai loại hoặc không phù hợp cơ địa

Không phải loại thuốc tránh thai nào cũng phù hợp với mọi người. Một số chị em tự ý mua thuốc theo bạn bè hoặc quảng cáo, dẫn đến lựa chọn sai loại, sai liều.

Ví dụ thường gặp:

• Người đang cho con bú lại dùng thuốc chứa estrogen → giảm tiết sữa.

• Người bị cao huyết áp hoặc hút thuốc vẫn dùng thuốc phối hợp estrogen + progestin → tăng nguy cơ huyết khối, đột quỵ.

• Dùng thuốc hết hạn hoặc bảo quản sai cách khiến hoạt chất bị phân hủy.

Cách khắc phục:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ trước khi chọn thuốc.

• Đọc kỹ hướng dẫn về điều kiện bảo quản (tránh nhiệt, tránh ẩm).

• Không dùng thuốc quá hạn hoặc bị ẩm, vỡ viên.

Hút thuốc lá khi dùng thuốc tránh thai làm tăng nguy cơ đột quỵ

6. Uống thuốc cùng cà phê hoặc đồ uống có caffeine cao

Ít ai ngờ rằng caffeine trong cà phê, trà đậm, nước tăng lực có thể tăng nhịp tim, gây mất ngủ, hồi hộp khi dùng cùng thuốc tránh thai – do estrogen làm giảm chuyển hóa caffeine.

Tuy không trực tiếp làm mất tác dụng thuốc, nhưng nếu gây nôn, mệt hoặc mất ngủ, chị em có thể quên uống thuốc hoặc nôn ra thuốc mà không hay biết.

Lời khuyên:

• Uống thuốc tránh thai sau khi uống cà phê ít nhất 1–2 giờ.

• Nếu hay bị mất ngủ, nên chuyển sang uống thuốc vào buổi sáng thay vì tối.

Caffeine và hormone estrogen/progestin đều ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương khiến bạn dễ nôn ói

7. Không nhận biết và xử lý kịp khi gặp tác dụng phụ

Buồn nôn, đau đầu, ra máu giữa kỳ… là những tác dụng phụ phổ biến khi mới bắt đầu dùng thuốc tránh thai. Tuy nhiên, nhiều người ngừng thuốc ngay khi có triệu chứng, khiến cơ thể chưa kịp thích nghi và hiệu quả tránh thai sụt giảm mạnh.

Cách xử lý:

• Tiếp tục dùng thuốc ít nhất 3 chu kỳ liên tiếp để cơ thể ổn định.

• Nếu tác dụng phụ kéo dài hoặc nặng (như đau đầu dữ dội, chóng mặt, tê liệt), ngừng thuốc và đi khám ngay.

• Bác sĩ có thể đổi sang loại có liều hormone thấp hơn hoặc thuốc chỉ chứa progestin.

Người dùng nên biết cách nhận biết đâu là tác dụng phụ thường gặp và đâu là tác dụng phụ nguy hiểm

8. Tin tưởng tuyệt đối vào thuốc tránh thai mà không dùng biện pháp bổ trợ

Thuốc tránh thai có hiệu quả cao (97–99%) nhưng không bảo vệ khỏi bệnh lây qua đường tình dục (STDs). Ngoài ra, hiệu quả có thể giảm do các yếu tố khách quan như nôn, stress, dùng thuốc khác.

Lời khuyên:

• Với người có quan hệ không ổn định, nên kết hợp bao cao su để bảo vệ kép.

• Luôn mang theo vài viên thuốc dự phòng khi đi xa hoặc du lịch dài ngày.

Thuốc tránh thai không bảo vệ bạn khỏi những bệnh lây truyền qua đường tình dục

9. Làm sao để thuốc tránh thai đạt hiệu quả tối đa?

Kết luận

Thuốc tránh thai là biện pháp ngừa thai an toàn, hiệu quả và thuận tiện nhất nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, chỉ một vài sai sót nhỏ như uống trễ, quên liều, uống cùng rượu hoặc thuốc khác cũng có thể khiến hiệu quả giảm xuống chỉ còn 50%.

Vì vậy, hãy:

• Uống thuốc đều giờ mỗi ngày,

• Tránh kết hợp với thuốc gây tương tác,

• Và luôn hỏi ý kiến bác sĩ khi cần đổi loại thuốc hoặc đang điều trị bệnh lý khác.

Sự cẩn trọng nhỏ hôm nay sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe sinh sản và tránh những rủi ro không mong muốn trong tương lai.