8 Dấu Hiệu Cảnh Báo Thận Không Khỏe Bạn Không Nên Bỏ Qua

Thận là cơ quan thiết yếu giúp lọc máu, đào thải độc tố, cân bằng nước – điện giải, điều hòa huyết áp, và sản xuất hormone cho quá trình tạo máu. Khi thận bắt đầu suy yếu, cơ thể sẽ nhanh chóng xuất hiện những thay đổi bất thường. Tuy nhiên, đa số mọi người thường bỏ qua các dấu hiệu thận không khỏe vì chúng khá mơ hồ và giống với nhiều bệnh lý khác.

Theo các chuyên gia thận – tiết niệu, thận có thể đã tổn thương 30–40% mà bạn vẫn chưa cảm nhận rõ rệt. Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo giúp bạn ngăn ngừa suy thận, xử lý kịp thời và duy trì chức năng sống còn của thận.

Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện 8 dấu hiệu thận yếu phổ biến nhất, lý do vì sao chúng xảy ra và cách xử lý đúng cách.

Tìm hiểu những dấu hiệu cảnh báo thận không khỏe

1. 8 dấu hiệu cảnh báo thận không khỏe bạn không nên bỏ qua

Dưới đây là những biểu hiện đặc trưng cho thấy thận đang gặp vấn đề và cần được kiểm tra sớm.

1.1. Tiểu đêm nhiều lần

Tiểu đêm từ 1–2 lần là bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn phải thức dậy trên 3 lần mỗi đêm, đặc biệt đi tiểu nhiều nhưng lượng nước tiểu ít hoặc kèm cảm giác buốt rát, đó có thể là dấu hiệu:

• Thận lọc kém

• Rối loạn cân bằng nước – điện giải

• Nang thận, viêm thận hoặc nhiễm khuẩn đường tiểu

• Đái tháo đường hoặc tăng huyết áp – hai nguyên nhân hàng đầu gây suy thận

Tiểu đêm nhiều khiến cơ thể mất ngủ, mệt mỏi và làm giảm chất lượng sống.

Khi nào cần đi khám?

• Nếu tiểu đêm tăng dần, kéo dài trên 1–2 tuần hoặc kèm sưng phù, đau lưng.

1.2. Sưng phù chân, mặt hoặc mí mắt

Phù là biểu hiện điển hình khi thận giảm khả năng lọc và giữ lại nước trong cơ thể. Vị trí thường gặp:

• Phù mí mắt buổi sáng

• Phù chân mắt cá chân cuối ngày

• Nặng hơn là phù toàn thân

Nguyên nhân là thận không loại bỏ được natri và nước, khiến dịch bị ứ lại ở mô dưới da.

Dấu hiệu nhận biết phù thận:

• Ấn vào da thấy lõm, lâu hồi lại

• Nặng chân, cảm giác căng tức

Phù cũng có thể liên quan đến suy tim, gan hoặc suy dinh dưỡng, nhưng khi phù đi kèm nước tiểu bất thường, khả năng cao liên quan đến thận.

Sưng phù mí mắt

1.3. Đau lưng dưới hoặc đau hông lườn

Thận nằm ở hai bên cột sống, vùng thắt lưng. Khi thận bị tổn thương hoặc tắc nghẽn (như sỏi thận, thận ứ nước), bạn sẽ cảm thấy:

• Đau âm ỉ kéo dài

• Đau nhói từng cơn

• Đau lan xuống háng hoặc bụng dưới

Đau lưng do thận khác đau cơ xương:

• Đau không thay đổi theo tư thế

• Không đỡ khi nghỉ ngơi

• Có thể kèm sốt, buồn nôn, tiểu buốt

Nếu cơn đau dữ dội quặn từng cơn, đây có thể là dấu hiệu cơn đau quặn thận, cần cấp cứu ngay.

1.4. Nước tiểu thay đổi màu sắc hoặc có bọt

Thận khỏe sẽ tạo ra nước tiểu trong, màu vàng nhạt và không mùi. Nếu bạn thấy nước tiểu thay đổi, hãy chú ý:

• Tiểu bọt nhiều → Có thể do protein niệu, dấu hiệu thận lọc kém

• Tiểu đỏ hoặc hồng → Có thể có máu do nhiễm trùng, sỏi thận hoặc viêm cầu thận

• Tiểu đục → Thường gặp khi nhiễm khuẩn tiết niệu

• Tiểu ít → Cho thấy chức năng thận suy giảm hoặc mất nước nặng

Đặc biệt, tiểu bọt liên tục (không phải bọt do tia nước mạnh) là dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh thận mạn tính.

Nước tiểu có bọt

1.5. Cơ thể mệt mỏi, thiếu sức sống

Thận sản xuất hormone Erythropoietin (EPO) giúp tạo hồng cầu. Khi thận suy yếu, lượng hồng cầu giảm, dẫn đến:

• Thiếu máu

• Chóng mặt

• Da xanh

• Mệt mỏi kéo dài

• Giảm khả năng tập trung

Nhiều người nhầm tưởng mình bị stress hoặc thiếu ngủ, nhưng thực chất đó có thể là dấu hiệu thận đang gặp vấn đề.

1.6. Da khô, ngứa dai dẳng

Da khô và ngứa bất thường xảy ra khi thận không thể cân bằng khoáng chất, đặc biệt là phospho và canxi. Chúng tích tụ trong máu gây ngứa từ nhẹ đến dữ dội.

Biểu hiện này thường gặp trong bệnh thận mạn, nhưng giai đoạn đầu cũng có thể xuất hiện.

Dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm:

• Ngứa cả ngày lẫn đêm

• Không liên quan dị ứng

• Ngứa kèm nước tiểu bọt hoặc phù

Da khô, ngứa dai dẳng

1.7. Hơi thở có mùi amoniac hoặc vị kim loại trong miệng

Khi thận suy yếu, các chất độc như ure bị tích tụ trong máu. Chúng đi vào tuyến nước bọt và tạo ra:

• Hơi thở mùi khai giống amoniac

• Đắng miệng

• Biếng ăn

• Thay đổi vị giác

Một số người cảm thấy đồ ăn trở nên đắng hoặc có vị kim loại rõ rệt. Đây là dấu hiệu sớm của suy thận.

1.8. Tăng huyết áp kéo dài

Thận có vai trò điều hòa huyết áp. Khi thận tổn thương:

• Mạch máu co lại

• Natri tích tụ

• Lượng dịch tăng lên → Huyết áp tăng

Tăng huyết áp vừa là nguyên nhân, vừa là hậu quả của bệnh thận. Nếu bạn bị tăng huyết áp dai dẳng, uống thuốc nhưng khó kiểm soát, khả năng cao thận đang gặp vấn đề.

Tăng huyết áp kéo dài

2. Vì sao thận không khỏe lại gây nhiều triệu chứng như vậy?

Thận đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng:

• Lọc máu

• Cân bằng nước – điện giải

• Loại bỏ chất thải

• Điều hòa huyết áp

• Sản xuất hormone tạo máu

Khi thận yếu đi, bất kỳ chức năng nào cũng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến hàng loạt triệu chứng ở:

• Da

• Hệ tiêu hóa

• Cơ bắp

• Hệ tuần hoàn

• Hệ tiết niệu

Do đó, thận không khỏe không chỉ gây bệnh cho riêng thận mà còn ảnh hưởng toàn cơ thể.

3. Những yếu tố nguy cơ khiến thận suy yếu

Bạn càng có nhiều yếu tố nguy cơ, thận càng dễ bị tổn thương:

• Tiểu đường

• Tăng huyết áp

• Béo phì

• Hút thuốc

• Ăn mặn

• Uống ít nước

• Dùng thuốc giảm đau kéo dài (NSAIDs)

• Tiền sử sỏi thận

• Nhiễm trùng tiết niệu tái phát

Việc kiểm soát tốt các yếu tố này là cách quan trọng nhất để bảo vệ thận.

4. Làm gì khi có dấu hiệu thận không khỏe?

Nếu bạn thấy xuất hiện những dấu hiệu cảnh báo trên, hãy:

4.1. Kiểm tra chức năng thận

Bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Creatinine, ure, eGFR

• Xét nghiệm nước tiểu: Protein niệu, hồng cầu, bạch cầu

• Siêu âm thận

4.2. Điều chỉnh chế độ ăn

• Giảm muối

• Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ hộp

• Uống đủ nước

• Tăng rau xanh, trái cây ít kali

• Giảm thịt đỏ

4.3. Kiểm soát huyết áp và đường huyết

Đây là hai yếu tố quan trọng nhất trong phòng ngừa suy thận.

4.4. Không tự ý dùng thuốc giảm đau

NSAIDs như ibuprofen, diclofenac có thể gây tổn thương thận nếu lạm dụng.

4.5. Thăm khám chuyên khoa thận – tiết niệu

Nếu triệu chứng kéo dài trên 1–2 tuần hoặc nặng lên.

5. Khi nào cần đi khám ngay lập tức?

Hãy đến bệnh viện ngay khi có các dấu hiệu:

• Tiểu ra máu

• Đau quặn thận dữ dội

• Tiểu rất ít hoặc không tiểu

• Sưng phù toàn thân

• Huyết áp tăng cao không kiểm soát

• Khó thở

Những tình trạng này có thể báo hiệu thận tổn thương nặng hoặc biến chứng nguy hiểm.

6. Cách phòng ngừa thận yếu hiệu quả nhất

• Uống đủ nước mỗi ngày, chia đều trong ngày.

• Ăn uống lành mạnh, ưu tiên rau củ, trái cây, cá béo, hạt, dầu lành mạnh.

• Hạn chế muối, thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ và đường tinh luyện.

• Chia bữa ăn thành 4–6 bữa nhỏ mỗi ngày.

• Kiểm soát huyết áp và đường huyết thường xuyên.

• Duy trì cân nặng hợp lý và vận động đều đặn.

• Tránh lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm, rượu bia và chất độc hại.

• Kiểm tra chức năng thận định kỳ, đặc biệt nếu có nguy cơ cao.

• Quản lý căng thẳng, ngủ đủ giấc và thực hành thư giãn.

Kết luận

Thận đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe toàn cơ thể. Việc nắm rõ 8 dấu hiệu cảnh báo thận không khỏe giúp bạn chủ động phát hiện sớm và điều trị kịp thời, ngăn ngừa suy thận và các biến chứng nguy hiểm.

Nếu cơ thể xuất hiện các dấu hiệu như tiểu đêm nhiều, nước tiểu bất thường, phù, đau lưng, tăng huyết áp hoặc mệt mỏi kéo dài, hãy đi kiểm tra thận càng sớm càng tốt. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh, ăn nhạt, uống đủ nước và tập thể dục đều đặn chính là chìa khóa để bảo vệ thận lâu dài.