Người Chạy Thận Có Thể Sống Được Bao Lâu? Yếu Tố Giúp Kéo Dài Tuổi Thọ

Chạy thận (lọc máu) là một phương pháp điều trị thay thế thận dành cho người bệnh suy thận giai đoạn cuối. Khi chức năng thận suy giảm nghiêm trọng, cơ thể không thể tự loại bỏ độc tố và dịch thừa, chạy thận sẽ đóng vai trò “cỗ máy thay thế”, giúp duy trì sự sống. Một trong những câu hỏi mà người bệnh và gia đình quan tâm nhất là: “Người chạy thận có thể sống được bao lâu?”.

Trên thực tế, tuổi thọ của người chạy thận không cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố: tình trạng sức khỏe ban đầu, phương pháp lọc máu, cách chăm sóc, chế độ dinh dưỡng và ý thức tuân thủ điều trị. Với y học hiện đại, người chạy thận hoàn toàn có thể sống nhiều năm, thậm chí hàng chục năm nếu được điều trị đúng cách.

Người chạy thận có thể sống được bao lâu?

1. Người chạy thận có thể sống được bao lâu?

Không có con số chung cho tất cả người chạy thận. Tuy nhiên, theo thống kê y khoa, tuổi thọ trung bình của người chạy thận phụ thuộc vào hai phương pháp chính:

1.1. Tuổi thọ khi chạy thận nhân tạo (Hemodialysis)

Đây là phương pháp lọc máu qua máy tại bệnh viện. Một số dữ liệu tham khảo:

• Tuổi thọ trung bình 5 – 10 năm sau khi bắt đầu chạy thận.

• Nhiều bệnh nhân có thể sống trên 20 năm nếu sức khỏe ổn định và tuân thủ tốt điều trị.

• Trên thế giới ghi nhận nhiều trường hợp bệnh nhân chạy thận sống hơn 30 năm.

Tuy nhiên, tuổi thọ phụ thuộc nhiều vào bệnh nền, mức độ biến chứng tim mạch và chế độ sinh hoạt.

1.2. Tuổi thọ khi lọc màng bụng (Peritoneal Dialysis – PD)

Là phương pháp chạy thận tại nhà thông qua đưa dịch vào khoang bụng.

• Tuổi thọ trung bình tương tự chạy thận nhân tạo.

• Một số nghiên cứu cho thấy bệnh nhân lọc màng bụng có tỷ lệ sống sót 5 năm cao hơn, đặc biệt ở người trẻ hoặc không có biến chứng tim mạch.

Tuy nhiên, biến chứng viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến thời gian sống.

1.3. So sánh hai phương pháp

=> Điều quan trọng nhất không phải phương pháp nào sống lâu hơn mà là người bệnh tuân thủ điều trị và được quản lý bệnh tốt hay không.

2. Yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của người chạy thận

Tuổi thọ của bệnh nhân chạy thận phụ thuộc vào nhiều yếu tố liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tinh thần và môi trường điều trị.

2.1. Tuổi tác khi bắt đầu chạy thận

Người trẻ tuổi thường có cơ thể khỏe mạnh hơn, ít biến chứng, do đó thời gian sống sau chạy thận thường dài hơn.

Trong khi đó, người cao tuổi thường có thêm bệnh nền (tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch) nên nguy cơ tử vong cao hơn.

2.2. Nguyên nhân gây suy thận

• Suy thận do tiểu đường hoặc tăng huyết áp thường tiên lượng kém hơn.

• Suy thận do viêm cầu thận mạn hoặc nguyên nhân miễn dịch thường có khả năng kiểm soát tốt hơn nếu phát hiện sớm.

2.3. Các bệnh nền kèm theo

Những bệnh ảnh hưởng mạnh nhất đến tuổi thọ người chạy thận:

• Bệnh tim mạch (suy tim, rối loạn nhịp, mạch vành).

• Thiếu máu.

• Nhiễm trùng tái diễn.

• Suy dinh dưỡng.

• Rối loạn điện giải.

Trong đó, biến chứng tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu của bệnh nhân chạy thận.

2.4. Tần suất và chất lượng chạy thận

• Chạy thận 3 lần/tuần, mỗi lần 4–5 giờ được xem là tiêu chuẩn.

• Nếu chạy thận không đủ thời gian hoặc gián đoạn, độc tố tích tụ sẽ gây phù phổi, rối loạn nhịp tim và nhiễm độc nặng.

2.5. Chế độ dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng vai trò sống còn trong việc kéo dài tuổi thọ:

• Giảm muối và kali.

• Kiểm soát đạm theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Tăng năng lượng bằng tinh bột dễ tiêu và chất béo tốt.

• Tránh nước quá nhiều để hạn chế phù.

Dinh dưỡng sai có thể dẫn đến tăng kali máu – tình trạng nguy hiểm có thể gây ngừng tim.

2.6. Tuân thủ thuốc

Người chạy thận thường phải dùng:

• Thuốc kiểm soát huyết áp.

• Thuốc điều chỉnh canxi – phospho.

• Thuốc chống thiếu máu (erythropoietin).

Không tuân thủ sẽ làm gia tăng biến chứng nguy hiểm.

2.7. Yếu tố tâm lý

Tinh thần bi quan, căng thẳng hoặc trầm cảm làm giảm chất lượng cuộc sống và ảnh hưởng gián tiếp đến tuổi thọ.

Ngược lại, người có tinh thần lạc quan, vận động đều đặn sẽ sống khỏe và lâu hơn.

Ngoài yếu tố y tế (tần suất chạy thận, chế độ ăn, kiểm soát bệnh nền), tâm lý lạc quan, duy trì tinh thần tích cực là yếu tố then chốt giúp bệnh nhân chạy thận sống lâu và chất lượng hơn.

3. Làm thế nào để kéo dài tuổi thọ cho người chạy thận?

Ngoài việc điều trị tại bệnh viện, bệnh nhân cần thay đổi lối sống và xây dựng kế hoạch chăm sóc lâu dài.

3.1. Tuân thủ đúng lịch chạy thận

Không tự ý bỏ buổi, không rút ngắn thời gian.

Nếu được bác sĩ chỉ định tăng thời lượng chạy thận, nên thực hiện nghiêm túc để đảm bảo lọc đủ.

3.2. Kiểm soát huyết áp

• Duy trì huyết áp mục tiêu theo khuyến cáo.

• Uống thuốc đều đặn.

• Tránh căng thẳng, ăn nhạt, ngủ đủ.

Huyết áp ổn định giúp giảm nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim.

3.3. Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Đây là yếu tố quan trọng nhất kéo dài tuổi thọ.

Người chạy thận nên ăn:

• Cá, thịt trắng, trứng (với lượng vừa đủ theo chỉ định).

• Gạo trắng, bánh mì, mì sợi.

• Dầu oliu, dầu mè.

• Trái cây ít kali: táo, lê, nho, dưa lưới.

Nên hạn chế hoặc tránh:

• Thực phẩm nhiều kali: chuối, cam, khoai lang, bơ.

• Thức ăn mặn, đồ hộp.

• Thực phẩm nhiều phospho: phô mai, sữa bò, hải sản vỏ cứng.

• Uống quá nhiều nước.

3.4. Giữ cân nặng hợp lý

Béo phì khiến tim phải hoạt động nhiều hơn, tăng nguy cơ biến chứng tim mạch khi chạy thận.

3.5. Tập luyện đều đặn

Người chạy thận hoàn toàn có thể tập:

• Đi bộ nhẹ.

• Yoga.

• Đạp xe chậm.

Tập luyện giúp ổn định huyết áp, tăng thể lực và cải thiện tâm lý.

3.6. Chăm sóc fistula (đường vào mạch máu) đúng cách

Fistula bị tắc hoặc nhiễm trùng là lý do gây gián đoạn chạy thận.

Người bệnh cần:

• Giữ fistula sạch, khô.

• Tránh mang vác nặng bằng tay có fistula.

• Báo bác sĩ khi thấy đỏ, sưng, nóng hoặc đau.

3.7. Phòng ngừa nhiễm trùng

Lọc máu khiến hệ miễn dịch suy giảm, vì vậy cần:

• Rửa tay thường xuyên.

• Giữ vệ sinh da.

• Tránh ăn đồ sống.

• Tiêm phòng cúm, viêm phổi theo khuyến cáo.

3.8. Theo dõi xét nghiệm định kỳ

Người chạy thận cần kiểm tra:

• Kali, natri, ure, creatinin.

• Canxi – phospho.

• Chức năng tim mạch.

• Mức độ thiếu máu.

Theo dõi sát giúp bác sĩ điều chỉnh chạy thận phù hợp, giảm biến chứng.

4. Ghép thận – lựa chọn giúp kéo dài tuổi thọ vượt trội

Hiện nay, ghép thận là phương pháp mang lại tuổi thọ cao nhất cho bệnh nhân suy thận mạn.

4.1. Lợi ích của ghép thận

• Tuổi thọ tăng gấp 2 – 3 lần so với chạy thận lâu dài.

• Chất lượng cuộc sống cải thiện rõ rệt.

• Không cần chạy thận định kỳ.

• Sinh hoạt gần như người bình thường.

4.2. Ai có thể ghép thận?

• Người dưới 70 tuổi.

• Không mắc bệnh tim mạch nặng.

• Không có nhiễm trùng hoạt động.

• Có người hiến phù hợp hoặc nguồn tạng từ người cho chết não.

4.3. Sau ghép thận sống được bao lâu?

• Trung bình 10 – 20 năm tùy cơ địa, loại thận ghép và tuân thủ thuốc.

• Nhiều bệnh nhân sống hơn 30 năm sau ghép thận.

Ghép thận là lựa chọn tối ưu giúp bệnh nhân kéo dài tuổi thọ một cách bền vững.

5. Người chạy thận có thể sống lâu và khỏe không?

Câu trả lời là CÓ nếu người bệnh được chăm sóc đúng cách. Trên thế giới và tại Việt Nam đã ghi nhận rất nhiều bệnh nhân chạy thận sống trên 15 – 20 năm, thậm chí lâu hơn.

Điều quan trọng nhất là:

• Kiểm soát bệnh nền.

• Chạy thận đủ thời gian.

• Dinh dưỡng hợp lý.

• Giữ tinh thần tích cực.

• Tái khám đều đặn.

Người chạy thận có thể làm việc nhẹ, vận động, gặp gỡ bạn bè và duy trì cuộc sống gần như bình thường nếu tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị.

Kết luận

Người chạy thận có thể sống nhiều năm, thậm chí hàng chục năm nếu được điều trị đúng cách và chăm sóc toàn diện. Tuổi thọ không chỉ phụ thuộc vào phương pháp chạy thận mà còn liên quan mật thiết đến dinh dưỡng, lối sống, tinh thần và mức độ tuân thủ điều trị.

Với sự phát triển của y học hiện đại, nhiều bệnh nhân đang có cuộc sống khỏe mạnh và lâu dài nhờ sự đồng hành của bác sĩ và gia đình. Điều quan trọng là người bệnh cần hiểu rõ bệnh, chủ động chăm sóc bản thân và luôn giữ niềm tin vào quá trình điều trị.