U Máu Gan Là Gì? Dấu Hiệu, Nguy Cơ Và Hướng Điều Trị Hiệu Quả

Bạn từng đi siêu âm gan và được chẩn đoán có một khối “u máu gan”? Dù nghe tên có vẻ đáng lo, nhưng u máu gan thường là tổn thương lành tính. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có thể xem nhẹ. Có những trường hợp u máu gan gây đau, rối loạn chức năng gan, thậm chí cần can thiệp y tế. Vậy u máu gan là gì, có nguy hiểm không, khi nào cần điều trị, và làm sao để theo dõi an toàn? Hãy cùng tìm hiểu từ A-Z trong bài viết dưới đây.

1. U Máu Gan Là Gì?

U máu gan (Hepatic Hemangioma) là khối u lành tính hình thành từ các mạch máu bất thường trong gan. Đây là dạng u gan phổ biến nhất và thường được phát hiện tình cờ khi siêu âm bụng, chụp CT hoặc MRI vì bệnh hiếm khi có triệu chứng.

Đặc điểm:

• Kích thước thường <5cm (đa số), một số có thể >10cm gọi là u máu gan khổng lồ.

• Xuất hiện đơn lẻ hoặc nhiều khối trong gan.

• Có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, phổ biến nhất ở phụ nữ 30–50 tuổi.

Bạn có đang bị u máu ở gan?

2. Phân Loại U Máu Gan

Dựa trên hình thái và cấu trúc, u máu gan được chia thành:

2.1. U máu thể hang (Cavernous Hemangioma)

• Là dạng phổ biến nhất.

• Cấu trúc gồm nhiều khoang mạch máu lớn, thành mỏng.

• Phần lớn lành tính, không phát triển nhanh.

2.2. U máu thể mao mạch (Capillary Hemangioma)

• Hiếm gặp hơn.

• Gồm các mao mạch nhỏ, chặt chẽ hơn.

• Có thể gây chảy máu nhưng hiếm.

2.3. U máu gan khổng lồ

• Kích thước lớn >5–10cm.

• Dễ gây chèn ép và biến chứng như đau, vỡ u, chảy máu ổ bụng.

3. Nguyên Nhân Gây U Máu Gan

Đến nay, nguyên nhân chính xác của u máu gan vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các yếu tố sau có thể liên quan:

• Di truyền: Một số nghiên cứu ghi nhận u máu gan có thể liên quan đến yếu tố di truyền, đặc biệt nếu trong gia đình có người từng mắc.

• Nội tiết tố: Phụ nữ có tỷ lệ mắc cao hơn nam giới gấp 3–5 lần. U có xu hướng to lên trong thai kỳ hoặc khi dùng thuốc chứa estrogen (thuốc tránh thai).

• Bẩm sinh: Nhiều trường hợp u máu gan đã có từ lúc mới sinh nhưng không phát hiện do không triệu chứng.

• Chấn thương vùng gan: Một số trường hợp ghi nhận u máu gan phát triển sau chấn thương vùng bụng (hiếm)

• Bệnh lý gan nền: Tuy không trực tiếp gây ra, nhưng người có gan nhiễm mỡ, viêm gan mạn tính có thể phát hiện u máu trong quá trình kiểm tra bệnh lý nền

• Ảnh hưởng từ thuốc: Một số thuốc nội tiết hoặc bổ gan không rõ nguồn gốc có thể tác động đến mạch máu gan

4. U Máu Gan Có Nguy Hiểm Không?

4.1. Đa số là lành tính

• Khoảng 70–80% u máu gan không có triệu chứng, không phát triển và không cần điều trị.

• Nhiều người sống cả đời mà không biết mình có khối u này.

4.2. Trường hợp có nguy cơ

• U máu lớn >5cm: Dễ gây đau, chèn ép ống mật, tĩnh mạch cửa hoặc gây vỡ.

• U máu gan khổng lồ: Có thể gây biến chứng vỡ khối u, xuất huyết ổ bụng – nguy hiểm đến tính mạng.

• Hội chứng Kasabach-Merritt: Rất hiếm, gây giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu – thường gặp ở trẻ nhỏ có u máu khổng lồ.

5. Dấu Hiệu Và Triệu Chứng Của U Máu Gan

Phần lớn u máu gan không có triệu chứng và chỉ phát hiện tình cờ. Tuy nhiên, khi khối u lớn dần hoặc gây chèn ép lên các cơ quan lân cận, người bệnh có thể bắt đầu cảm nhận các dấu hiệu bất thường:

5.1. Trường Hợp Không Có Triệu Chứng (Chiếm >70%)

Trong đa số trường hợp, u máu gan được phát hiện tình cờ khi siêu âm bụng, chụp CT hoặc MRI trong quá trình kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc khi khám vì lý do khác.

Đây là lý do tại sao u máu gan còn được gọi là “khối u thầm lặng” – vì người bệnh có thể sống chung với nó hàng chục năm mà không hề biết.

5.2. Khi Nào U Máu Gan Gây Triệu Chứng?

U máu gan gây triệu chứng khi:

• Khối u có kích thước lớn (thường > 5cm)

• U phát triển nhanh

• U chèn ép lên các cơ quan khác (ống mật, dạ dày, tá tràng…)

• U bị vỡ (hiếm nhưng nguy hiểm)

5.3. Các Dấu Hiệu Và Triệu Chứng Cần Lưu Ý

• Đau tức vùng hạ sườn phải; Cảm giác đau âm ỉ, khó chịu vùng gan (phía bên phải bụng trên). Đau tăng lên khi ăn no, vận động mạnh hoặc khi khối u to

• Cảm giác đầy bụng, khó tiêu: U lớn có thể đè lên dạ dày hoặc ruột, gây khó chịu sau ăn. Người bệnh có cảm giác no nhanh, chướng bụng

• Buồn nôn, chán ăn: Thường kèm theo đầy hơi và mệt mỏi. Do đó, dễ bị nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường

• Sút cân không rõ nguyên nhân: Gặp ở một số trường hợp u to, ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng hoặc là hệ quả của việc ăn kém kéo dài

• Gan to hoặc sờ thấy khối cứng vùng gan: Hiếm gặp nhưng có thể thấy khi u phát triển lớn. Thường cần đến siêu âm để xác định rõ

5.4. Biến chứng hiếm gặp

• Vỡ u máu: gây đau đột ngột, tụt huyết áp, sốc mất máu.

• Chèn ép mạch máu hoặc đường mật: vàng da, tăng men gan.

• Hội chứng rối loạn đông máu (rất hiếm).

Dấu hiệu và triệu chứng u máu gan

6. Chẩn Đoán U Máu Gan Như Thế Nào?

Việc chẩn đoán u máu gan hiện nay tương đối dễ dàng nhờ sự hỗ trợ của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại. Do u máu gan thường không có triệu chứng lâm sàng rõ rệt, nên hầu hết các trường hợp được phát hiện tình cờ khi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm bụng vì lý do khác.

6.1. Khám Lâm Sàng 

• Thông thường, khi khám bụng, bác sĩ sẽ không sờ thấy u máu gan

• Trừ khi khối u rất lớn (>10 cm) thì có thể sờ thấy khối cứng vùng gan

• Khám lâm sàng chỉ có giá trị định hướng; không thể chẩn đoán xác định

6.2. Siêu Âm Bụng

• Là phương tiện đơn giản, nhanh chóng, ít tốn kém

• U máu gan trên siêu âm thường có dạng:

  • Khối giảm âm hoặc echo hỗn hợp

  • Ranh giới rõ ràng, thường ở thùy phải của gan

• Có thể kết hợp siêu âm Doppler màu để đánh giá mạch máu nuôi khối u

Tuy siêu âm gợi ý rất tốt, nhưng vẫn cần các phương pháp hình ảnh khác để chẩn đoán xác định.

6.3. Chụp Cắt Lớp Vi Tính (CT Scan)

• Là bước tiếp theo sau siêu âm nếu nghi ngờ u máu gan

• U máu gan điển hình trên CT sẽ có hình ảnh:

  • Khối đồng nhất, tăng quang dần từ ngoại vi vào trung tâm ở thì động mạch (arterial phase)

  • Ở thì tĩnh mạch (venous phase), thuốc cản quang ngấm dần vào trung tâm

• CT bụng có tiêm thuốc cản quang giúp xác định rõ bản chất khối u và phân biệt với các khối u khác như ung thư gan, u di căn

6.4. Cộng Hưởng Từ (MRI)

• Được xem là phương pháp chẩn đoán xác định u máu gan

• Cho phép đánh giá chi tiết hơn về kết cấu mạch máu trong khối u

• Trên MRI có tiêm gadolinium:

  • U máu gan hiện rõ với hình ảnh tăng tín hiệu ở thì động mạch

  • Tín hiệu lan dần vào trung tâm theo thời gian

MRI đặc biệt hữu ích trong các trường hợp: khối u không điển hình, kích thước lớn, cần phân biệt với u ác tính.

6.5. Xét Nghiệm Máu

• Các chỉ số men gan (AST, ALT) thường vẫn bình thường

• Alpha-fetoprotein (AFP) – thường dùng để tầm soát ung thư gan – vẫn ở mức bình thường trong u máu gan

• Xét nghiệm máu chỉ giúp loại trừ các bệnh gan khác như viêm gan, xơ gan...

6.6. Sinh Thiết Gan

• Do u máu gan có cấu trúc mạch máu, sinh thiết có nguy cơ chảy máu cao

• Chỉ thực hiện sinh thiết trong trường hợp hiếm khi các hình ảnh chẩn đoán không thể xác định bản chất u

• Phải được thực hiện tại cơ sở y tế chuyên sâu có đủ điều kiện hồi sức

Bảng tóm Tắt Các Phương Pháp Chẩn Đoán U Máu Gan:

Chụp cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp chính xác nhất để chẩn đoán u máu tại gan

7. Điều Trị U Máu Gan Như Thế Nào?

7.1. U máu gan có cần điều trị không?

Trong hầu hết trường hợp, u máu gan không cần điều trị nếu:

• Kích thước u nhỏ (<5 cm)

• Không có triệu chứng lâm sàng

• Không ảnh hưởng đến gan hoặc cơ quan lân cận

Thay vào đó, bác sĩ sẽ theo dõi định kỳ bằng siêu âm hoặc MRI mỗi 6–12 tháng để kiểm soát sự phát triển của u.

7.2. Khi nào cần điều trị u máu gan?

Điều trị được chỉ định khi:

• U có kích thước lớn (>5 cm, đặc biệt >10 cm)

• Gây đau bụng kéo dài, chướng bụng, buồn nôn, ăn uống kém

• Có nguy cơ vỡ u (rất hiếm nhưng nguy hiểm)

• U phát triển nhanh trong thời gian ngắn

• U chèn ép đường mật hoặc mạch máu lớn

• Phụ nữ mang thai có u máu gan lớn (vì nguy cơ u to nhanh do hormone)

7.3. Các phương pháp điều trị u máu gan hiện nay

7.3.1. Theo dõi định kỳ (watchful waiting) – Phổ biến nhất

• Phù hợp với đa số người bệnh có u nhỏ, không triệu chứng

• Khám lâm sàng + siêu âm định kỳ để kiểm tra tiến triển

• Không cần dùng thuốc hay phẫu thuật

7.3.2. Phẫu thuật cắt bỏ khối u

• Chỉ định khi u lớn, gây triệu chứng hoặc nghi ngờ ác tính

• Các hình thức phẫu thuật:

  • Cắt thùy gan chứa u

  • Cắt phần gan có khối u

• Tỷ lệ thành công cao, ít tái phát

Phẫu thuật gan là phẫu thuật lớn, cần được thực hiện ở bệnh viện chuyên sâu có đầy đủ trang thiết bị và chuyên gia gan mật.

7.3.3. Thuyên tắc động mạch gan (embolization)

• Là thủ thuật can thiệp mạch, làm tắc mạch máu nuôi khối u

• Giúp u ngừng phát triển, có thể teo nhỏ theo thời gian

• Ít xâm lấn hơn mổ hở – phù hợp cho người không đủ điều kiện phẫu thuật

7.3.4. Đốt u bằng sóng cao tần (RFA – Radiofrequency ablation)

• Thủ thuật sử dụng nhiệt để tiêu diệt tế bào u

• Hiệu quả tốt với u máu gan có kích thước vừa và vị trí thuận lợi

• Ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh

7.3.5. Điều trị nội khoa (thuốc) – Vai trò còn hạn chế

• Hiện tại không có thuốc đặc trị u máu gan

• Một số nghiên cứu đang thử nghiệm thuốc điều hòa mạch máu hoặc kháng estrogen, nhưng chưa phổ biến lâm sàng

Các bác sĩ đang thực hiện cắt bỏ khối u máu ở gan

8. U Máu Gan Và Thai Kỳ

8.1. Estrogen ảnh hưởng đến u máu gan

• Nội tiết tố estrogen có thể kích thích u phát triển nhanh hơn.

• Thai phụ có u máu gan cần được theo dõi chặt chẽ bằng siêu âm hoặc MRI.

8.2. Khi nào thai phụ cần can thiệp?

• U lớn >5cm, có dấu hiệu phát triển nhanh.

• Đau hạ sườn phải dữ dội trong thai kỳ.

• Bác sĩ có thể chỉ định sinh sớm nếu nguy cơ vỡ u cao.

9. U Máu Gan Có Phòng Ngừa Được Không?

Do chưa rõ nguyên nhân chính xác, nên không có cách phòng ngừa tuyệt đối. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ tiến triển hoặc biến chứng bằng các cách sau:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Siêu âm gan định kỳ giúp phát hiện sớm các tổn thương bất thường.

• Không tự ý dùng thuốc nội tiết: Tránh lạm dụng estrogen, đặc biệt với người có u máu gan.

• Lối sống lành mạnh: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Tránh rượu bia, thuốc lá – các yếu tố gây tổn thương gan.

• Theo dõi sát nếu đã có u: Siêu âm 6 tháng – 1 năm/lần. Báo ngay cho bác sĩ nếu thấy đau hạ sườn phải, đầy bụng, sốt không rõ nguyên nhân.

10. Câu Hỏi Thường Gặp Về U Máu Gan

10.1. U máu gan có gây ung thư không?

Không. Đây là khối u lành tính, không chuyển thành ung thư.

10.2. U máu gan có cần mổ không?

Chỉ cần mổ khi:

• U lớn >5cm kèm triệu chứng.

• Nghi ngờ u ác tính.

• U phát triển nhanh.

• Có biến chứng.

10.3. Có thể sống bình thường với u máu gan không?

Hoàn toàn có thể. Rất nhiều người sống khỏe mạnh cả đời với u máu gan nhỏ và không cần điều trị.

10.4. U máu gan có ảnh hưởng đến chức năng gan không?

Nếu nhỏ và không gây chèn ép thì không ảnh hưởng đến chức năng gan. U lớn có thể gây ảnh hưởng tùy vị trí.

Kết Luận

U máu gan là bệnh lý phổ biến, đa phần lành tính và không cần điều trị. Tuy nhiên, không vì thế mà chủ quan. Việc theo dõi định kỳ, hiểu rõ tình trạng sức khỏe và thăm khám khi có triệu chứng bất thường là cách tốt nhất để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Nếu bạn hoặc người thân vừa phát hiện u máu gan, đừng quá lo lắng. Hãy đến cơ sở y tế uy tín để được tư vấn cụ thể và theo dõi phù hợp.